Contactor, hay còn gọi là khởi động từ, là một thiết bị điện quen thuộc trong nhiều mạch điện động lực tại các công trường, nhà máy, và công trình công cộng lớn. Theo phân loại của BTB Electric, contactor thuộc nhóm thiết bị điều khiển điện, đảm nhận vai trò quan trọng trong việc vận hành và bảo vệ hệ thống điện. Chúng tôi sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các phân loại và lựa chọn contactor trong bài viết tổng hợp sau đây.
Cách phân loại contactor – khởi động từ
Dựa trên nguyên lý hoạt động, khởi động từ có thể được phân chia thành 5 loại chính như sau:
Khởi động từ điện từ: Sử dụng cơ chế điện từ để đóng/mở tiếp điểm, đây là loại phổ biến nhất và được sử dụng rộng rãi trong nhiều ứng dụng hiện nay.
Khởi động từ khí động: Dùng áp suất khí nén để điều khiển việc đóng/mở tiếp điểm, thích hợp cho các môi trường thông thường nhưng có nguy cơ cháy nổ cao.
Khởi động từ thủy lực: Điều khiển đóng/mở tiếp điểm bằng hệ thống thủy lực, được sử dụng trong các ngành công nghiệp nặng và tại các công trường lớn.
Khởi động từ bán dẫn: Sử dụng công nghệ bán dẫn điện tử để đóng/mở tiếp điểm, phù hợp cho các môi trường yêu cầu độ chính xác cao.
Khởi động từ chống cháy: Được thiết kế với độ nhạy cao và cấu trúc đặc biệt để sử dụng trong các môi trường dễ cháy nổ như ngành dầu khí, hóa chất, khai thác mỏ, và luyện kim.
Ngoài ra, contactor còn có thể được phân loại dựa trên đặc tính dòng điện, mức dòng điện định mức, số cực, hoặc khả năng tích hợp với các thiết bị khác trong hệ thống.
Ứng dụng thực tế của contactor
Đối với các hệ thống điện có cấu trúc phức tạp và quy mô lớn như trung tâm thương mại, sân vận động, công trường, nhà máy,... việc sử dụng contactor là rất cần thiết. Đặc biệt trong ngành công nghiệp, contactor đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển các động cơ và thiết bị điện khác, góp phần tăng cường tính tự động hóa cho dây chuyền sản xuất, đảm bảo độ ổn định cao và đáp ứng tốt yêu cầu của các hệ thống phức tạp, đồng thời giúp giảm chi phí bảo trì, sửa chữa.
Một số ứng dụng tiêu biểu của contactor bao gồm:
Contactor kết hợp với rơ le nhiệt: Để điều khiển động cơ và cấp nguồn trực tiếp cho động cơ khi khởi động, đồng thời bảo vệ động cơ khỏi quá tải nhiệt.
Contactor khởi động sao – tam giác: Linh hoạt thay đổi chế độ hoạt động của động cơ nhằm giảm dòng khởi động, bảo vệ hệ thống điện.
Contactor điều khiển tụ bù: Giúp nâng cao hiệu quả bù công suất phản kháng và bảo vệ tụ bù tránh hư hỏng trong quá trình vận hành.
Contactor trong tủ điều khiển đèn chiếu sáng: Kết hợp với rơ le thời gian để đóng ngắt điện cho hệ thống đèn chiếu sáng theo giờ quy định, tăng cường hiệu quả quản lý năng lượng.
Contactor kết hợp rơ le bảo vệ pha: Giúp ngăn ngừa rủi ro liên quan đến mất pha, quá áp, thấp áp, lệch pha, và mất trung tính, đảm bảo an toàn cho hệ thống điện.
Cách lựa chọn contactor cho tụ bù
Khi lựa chọn contactor cho tụ bù, cần dựa vào dòng điện định mức của tụ bù đó. Ví dụ, với một tụ bù 3 pha 415V, 30kVAr có dòng định mức là 42A, thì dòng định mức của contactor nên lớn hơn từ 1,2 đến 1,5 lần dòng định mức của tụ bù, tức là ít nhất phải đạt 50,4A. Trong trường hợp này, có thể chọn contactor MC3-65A từ BTB Electric. Việc chọn contactor có dòng định mức cao hơn là tốt hơn, nhưng cần cân nhắc vì điều này sẽ làm tăng chi phí và kích thước của thiết bị.
Ngoài ra, cần chú ý chọn khởi động từ có khả năng chịu được dòng điện tăng đột ngột khi tụ bù đóng, có độ bền điện và cơ học cao, đảm bảo hoạt động ổn định trong suốt quá trình sử dụng.
Khi chọn điện áp điều khiển cho contactor, cần kiểm tra điện áp trong hệ thống là 24VDC, 24VAC, 110V, 220V hay 380V để chọn contactor phù hợp. Đa số thiết bị điện tại Việt Nam sử dụng điện áp 220V và 380V, trong khi một số thiết bị nhập khẩu có thể sử dụng điện áp 110V.
Hệ số cosφ thông thường tại Việt Nam là 0,8. Tuy nhiên, nếu hệ thống có nhiều động cơ công suất lớn mà không có tụ bù, hệ số này có thể thấp hơn. Ví dụ, nếu bạn cần chọn contactor điều khiển biến tần, thì có thể chọn với cosφ=0,96.
=>> Xem thêm: Các loại máy cắt không khí ACB thông dụng
Commentaires