Trong các hệ thống điện công nghiệp và thương mại, contactor và relay đều được sử dụng rộng rãi như những thiết bị điều khiển quan trọng. Dù có chức năng gần giống nhau, nhưng cả hai lại có sự khác biệt về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và mục đích ứng dụng. BTB Electric sẽ cung cấp một bài so sánh chi tiết về những yếu tố này.
Khái niệm relay và contactor
Contactor là thiết bị được thiết kế để đóng ngắt mạch điện và chuyển đổi nguồn điện cho các phụ tải lớn như động cơ, máy biến áp, và tụ bù. Với khả năng đóng ngắt nhanh, contactor được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống điện có cấu trúc phức tạp và yêu cầu tính tự động hóa cao. Contactor có thể được phân loại theo điện áp hoạt động, gồm loại 1 pha và 3 pha.
Relay là tên gọi chung của các thiết bị đóng ngắt mạch điện thông qua việc đo lường các yếu tố đầu vào và so sánh chúng với thông số định mức. Các yếu tố này có thể bao gồm dòng điện, ánh sáng, âm thanh, hoặc nhiệt độ. Hiện nay, có nhiều loại relay như relay điện tử, relay nhiệt, relay từ tính, relay trung gian, relay bán dẫn,... Mỗi loại relay có cấu tạo, nguyên lý hoạt động, và ứng dụng riêng.
So sánh tính năng contactor và relay
Với khả năng xử lý dòng tải lớn hơn, contactor được trang bị nhiều tính năng an toàn mà relay không có.
Tính năng nạp lò xo
Contactor được thiết kế để hoạt động ổn định dưới dòng tải cao và có tính năng an toàn khi xảy ra sự cố mất điện. Khi dòng điện được khôi phục, contactor sẽ tự động nạp lò xo để tránh tình trạng các tiếp điểm tiếp xúc không an toàn. Relay thường được sử dụng cho dòng điện thấp hơn và ít khi sử dụng các tiếp điểm có lò xo.
Tính năng chống hồ quang
Contactor được trang bị buồng dập hồ quang, giúp triệt tiêu hồ quang hiệu quả. Khi mở rộng đường cong, khoảng cách càng xa thì khả năng dập hồ quang càng tốt. Trong khi đó, relay với khả năng mang tải thấp không cần triệt tiêu hồ quang mạnh mẽ như contactor.
Tính năng chống quá tải
Contactor có khả năng ngắt điện trong vòng 10 – 30 giây khi phát hiện quá tải, bảo vệ các thiết bị và mạch điện. Ngược lại, do đặc tính mang tải thấp, relay so sánh với contactor lại không có khả năng bảo vệ quá tải cao.
So sánh ứng dụng contactor và relay
Relay được sử dụng phổ biến cho các dòng điện công suất thấp trong cả mạch điện dân dụng và công nghiệp, với nhiệm vụ giám sát an toàn cho hệ thống điện và máy móc công nghiệp. Relay thường được ưu tiên cho việc đóng ngắt riêng các thiết bị điện tử như tủ lạnh, máy giặt, và máy công nghiệp chuyên dụng, đặc biệt trong các hệ thống có điện áp dưới 240V và cường độ dưới 10A. Ngược lại, contactor được thiết kế để chịu tải lớn, hoạt động hiệu quả với dòng công suất cao và cường độ từ 10A trở lên.
Ứng dụng cụ thể của contactor bao gồm việc điều khiển tụ bù, động cơ, hệ thống chiếu sáng để nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng tuổi thọ thiết bị, cũng như điều khiển máy móc công nghiệp để tăng tính tự động hóa cho dây chuyền sản xuất. Trong nhiều trường hợp, contactor còn được kết hợp với các loại relay khác nhau: relay trung gian để điều khiển động cơ và bảo vệ quá tải, relay thời gian để điều khiển chiếu sáng, và relay bảo vệ pha để tránh các rủi ro như quá áp, mất pha, hoặc lệch pha.
=>> Xem thêm: Cách kiểm tra contactor và phòng ngừa lỗi contactor
Comments